मंडळी आपल्याला अनेक सवयी असतात, काही चांगल्या तर काही वाईट असतात. पण काही सवयी मात्र आरोग्याचं दृष्टिकोनाने खूप वाईट असतात. होय काही अशा वाईट सवयी आहेत कि जे तुमच्या मेंदूच्या अक्षरश: तुम्ही वाट लावत असतात. तर जाणून घ्या कोणत्या अशा वाईट सवयी आहेत.
झोपल्यानंतर मेंदूला विश्रांती मिळते. याव्यतिरिक्त झोपेच्या वेळेला मेंदू हा नवीन पेशी तयार करतो. पण मात्र तुम्ही जर का सात तासांपेक्षा कमी झोपलात तर नवीन पेशी तयार होत नाहीत. सोबतच झोपेच्या कमतरतेमुळे डिमेन्शिया, अल्झायमर अशा गंभीर आजारांचा धोका देखील होण्याची शक्यता असते. जर का तुम्हाला तुमच्या मेंदूचे संरक्षण करायचे असेल तर एकच उपाय आहे, तर तो उपाय आहे. रोज रात्री किमान सात तासाची झोप घेणं आवश्यक आहे. आणि जर का तुंम्ही आठ तास झोपलात तर आणखी उत्तम.अमेरिकेच्या न्यूरॉलॉजी आणि वेलनेस सेंटरच्या मते आपल्या मेंदूचे सर्वात जास्त नुकसान हे आपल्या अपुऱ्या झोपेमुळे होते. प्रौढांसाठी पुरेशी झोप म्हणजे दिवसातील २४ तासांपैकी ७ ते ८ तासांची झोप. आणि रात्री सलग झोप घेणं चांगलं असंही तज्ज्ञ सांगतात.
रात्रभर न जेवल्यानंतर दिवसभर काम करण्याची ऊर्जा नाष्ट्यातुन मिळते. पण आपल्यातले अनेक जण सकाळी घाई करतात व नाश्ता करण्याचं टाळतात. असं केल्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी ही कमी होते. ज्यामुळे मेंदूवर परिणाम होऊ शकतो. आपल्या मेंदूचा ७५% भाग हा पाण्याचा आहे. त्यामुळे आपण तहानलेले असलो तर आपला मेंदू नीट काम करत नाही. तज्ज्ञांच्या मते मेंदू निरोगी ठेवण्यासाठी प्रौढ व्यक्तीने दिवसातून कमीत कमी २ लीटर पाणी प्यायला पाहिजे. खूप काळ तणावामुळे मेंदूच्या पेशी ह्या मरतात. आणि मेंदूचा पुढचा भाग हा आकुंचन पावतो. याचा आपला स्मरणशक्तीवर आणि विचारशक्तीवर खूप मोठा परिणाम होतो.
संशोधक म्हणतात कि जे लोक सतत कामात व्यस्त राहतात, कोणत्याच कामाला नाही म्हणत नाही. अशा लोकांना सर्वात जास्त ताण सहन करावा लागतो. तुम्ही सुद्धा असं करत असाल तर हे तुम्ही सुद्धा ताबडतोब थांबवा. कोणताही अतिरिक्त दबाव घेणं, तणाव घेणं टाळा. तुम्हाला जर का तुमचा मेंदू तल्लख ठेवायचा असेल स्मार्टफोन वापरणं कमी करा खासकरून इंटरनेट. आणि डोकं जास्त चालवा मोठमोठ्या आवाजात गाणी ऐकणं किंवा खूप वेळ गोंगाटात राहिल्यामुळे उदाहरणार्थ स्टेडियम, डीजेच्या आवाजात राहणं टाळा कारण याने ऐकण्याची समस्या निर्माण होते. श्रवणशक्ती जर का कमी झाली तर ह्याचा थेट परिणाम हा मेंदूवर होतो. यामुळे अभ्यास करणं व लक्ष केंद्रित करणे खूप कठीण होत. हेडफोन वापरण्यापूर्वी किंवा मोठया आवाजात ऐकण्यापूर्वी तुम्ही शंभरदा विचार करा.
लोकांमध्ये न मिसळणं लोकांशी खूप कमी बोलणं व एकट्याने जास्त वेळ घालवल्यामुळे पुरेशी झोप न मिळण्याइतकाच वाईट परिणाम तुमच्या मेंदूच्या आरोग्यावर होतो. मित्रमैत्रिणींसोबत व घरातल्या लोकांसोबत राहिल्यामुळे आपला मेंदू ताजा रवाना राहतो. नकारात्मक विचांमुळे एकीकडे तणाव, नैराश्य आणि चिंता निर्माण होते. म्हणून नकारात्मक विचार ताबडतोब थांबवण्याचा प्रयत्न तुम्ही करा. असं वारंवार केल्याने तुम्हाला सवय होईल . जर का तुम्हाला एकट्याला हे शक्य नसेल तर तुम्ही उत्तम मानसोपचारतज्ञांची मदत घ्या. जी लोक तुमची ऊर्जा खाली आणतात अशा लोकांपासून दूर राहण्याचा प्रयत्न करा. जिथे जास्त प्रकाश आणि हवेची हालचाल होत नाही. अशा वातावरणामुळे देखील मेंदूवर मोठा दबाव निर्माण होतो. कारण सूर्यप्रकाशाचा संपर्क आपल्या आरोग्यासाठी महत्वाचा असतो. नाहीतर नैराश्यासारख्या मोठ्या समस्या उद्भवू शकतात. तुमचा मेंदू निरोगी ठेवण्यासाठी तुम्ही रोज उन्हात जायला हवं. त्यासाठी तुम्ही बाहेर उन्हात जा.
तुम्ही जर घरी असाल दरवाजा आणि खिडक्या या नेहमी उघड्या असू द्या. आणि सकाळी लवकर उठायचा प्रयत्न करा. कितीही हेल्दी फूड असलं तमऊऊऊबाईल रीही जास्त खाण्याची सवय ही मेंदूला खूप हानिकारक असते. संशोधनातून असं दिसून आलंय कि जास्त खाल्ल्यामुळे मेंदूच्या धमन्यांमध्ये खूप मोठे अडथळे तयार होतात. आणि रक्त प्रवाह कमी होतो. म्हणून माध्यम आणि योग्य तो आहार घेणं महत्वाचं मानलं जात. जास्तवेळ मोबाईल वापरण्यामुळे मेंदूच्या आकारावर व विकासावर खूप मोठा परिणाम होतो. हे मी तुम्हाला वेगळा सांगण्याची काय गरज नाही. मोबाईलच्या इलेकट्रोमॅग्नेटीक फील्डच्या दीर्घकाळ संपर्कात राहिल्यामुळे डोकेदुखी, गोंधळ आणि ब्रेन ट्युमरसारखे गंभीर विकारसुद्धा होण्याची दात शक्यता असते. यामुळे मुलांचा स्क्रीनटाईम हा कमी केला पाहिजे. तसच रात्री झोपताना किंवा उशाशी स्मार्टफोन हा जवळ ठेवून झोपू नका.